Vietnam savaşında 58 bin Amerikan askeri ile üç milyon Vietnamlı’nın yaşamını yitirmişti. ABD’de yeni açıklanan istihbarat arşivlerine göre; Vietnam savaşının şiddetlenmesinde büyük rol oynayan Kuzey Vietnamlılar’ın Ağustos 1964’te iki ABD savaş uçağına düzenlendiği bildirilen saldırılardan biri, büyük olasılıkla asla yaşanmadı.
Tonkin Körfezi’ndeki ikinci saldırı haberi ardından dönemin ABD Başkanı Lyndon Johnson bölgeye misilleme amaçlı hava saldırıları düzenlenmesi emrini vermişti. Ayrıca Vietnam savaşı için ‘açık çek’ isteyen Johnson’ın bu isteği, saldırı haberinden üç gün sonra Kongre’de kabul edildi. Başkana ‘gerekli tüm önlemleri alma’ yetkisi veren karar, Vietnam’a çok sayıda ABD askeri gönderilmesinin önünü açtı.
Ulusal Güvenlik Kurumu’nun kendi tarihçisi tarafından yazılan ancak bugüne dek gizli tutulan bir makalede “O gece hiçbir saldırı olmadığına kuşku yoktur,” deniliyor.
2001 tarihli makalede liderlere yalnızca saldırının olduğuna dair bilgilerin aktarıldığı, saldırıyı yalanlayan çok sayıda bilginin saklandığı, sonuçta ‘yanlış istihbaratın, Amerikalı liderlere yanlış bir izlenim verdiği’ belirtiliyor. Robert J. Hanyok imzalı makaleye göre o gece toplanan istihbarat yanlış analiz edildi, açıklanamayan çeviri değişiklikleri yapıldı ve birbiriyle ilgisi olmayan iki belge birleştirilerek, tek bir mesaj gibi sunuldu. Ancak Hanyok, hataların istihbaratçıların yaptığı ‘gerçek hatalar olduğu’, üstlerinin de bunları düzeltmediği ve liderlerin yanıltıldığı sonucuna vardı.
“TIPKI IRAK GİBİ”
Olayın günışığına kavuşması, Irak savaşına yol açan istihbaratın hararetle tartışıldığı bir döneme rastladı. Arşivlerin açıklanması için Ulusal Güvenlik Kurumu’na baskı yapan Tonkin Körfezi uzmanı araştırmacılardan John Prados’a göre aradaki benzerlikler gözden kaçırılmamalı.
AP ajansına konuşan Prados, “Tonkin Körfezi’ndeki yanlış istihbaratla, Irak savaşını haklı göstermek amacıyla yanlış yönlendirilen istihbarat arasındaki paralellikler, 1964 Ağustosu’nda yaşananları yeni bilgiler ışığında gözden geçirmemizi daha da önemli kılıyor,” dedi.
30’NCU ZAFER YILI
Öte yandan Vietnam Savaşı sonrasında 1975’de Laos’ta kurulan komünist rejim, başkent Vientiane’de 25 bin kişinin katıldığı bir törenle 30. yılını kutladı
Ülkenin en önemli Budist tapınağı olan That Luang’ın etrafında tan yerinin ağarmasıyla beraber toplanan halk, yaklaşık 3 bin polis ve askerin nezaret ettiği törenle komünist rejimin 30. yıldönümünü kutladı.
Laos Devlet Başkanı Khamtay Siphandone, törende yaptığı konuşmada, ”Otuz yıl boyunca ekonomimizi geliştirdik ve istikrarlı bir büyüme hızı yakaladık” ifadelerini kullandı.
Asya’nın en fakir ülkelerinden biri olan, Asya Milletler Birliği üyesi Laos, 1990’ların başından bu yana dışa açılmış ve pazar ekonomisine ayak uydurmaya başlamıştı.
Pathet Lao önderliğindeki komünistler, Ağustos 1975’de Saygon’un (Sonradan Ho Şi Min Kenti) Vietnamlı komünistlerin eline geçmesinden 4 ay sonra Vientiane’yi alarak rejimi değiştirmişlerdi.
Laos Demokratik Halk Cumhuriyeti, eski kralın indirilmesinin ardından 2 Aralık 1975’de kurulmuştu.
