Alp Ceylan, “mortgage” sağlayıcı finans uzmanı olarak gazetemizin sorularını yanıtladı. İngiltere genelinde ev fiyatları ve faiz oranlarının hala düşük olduğunu belirten Ceylan, yatırım amacıyla ev alarak krizi fırsata dönüştürmenin mümkün olduğunu öne sürdü.
Ev fiyatlarının hala diplerde olduğunu belirten Ceylan piyasanın gidişatı ile ilgili şunları söyledi:
“Bir kaç yıl içinde İngiltere Merkez Bankası’nın faizleri artırmasını beklemiyoruz. Pİyasada fiyatlar toparlanma eğilimine rağmen hala düşük. Ticari bina fiyatları konut fiyatlarına göre daha geç toparlanma eğilimi gösteriyor.”
Krizin yanısıra piyasadaki bina arz ve talep dengesinde büyük açık olduğunu vurgulayan Ceylan şöyle devam etti:
“Satılık ev ve işyeri sayısı çok az. Ancak zorunlu satışlarla piyasa dönüyor. Satmak için acelesi olmayanlar kirizin bitmesini bekliyor. Öte yandan hükümetin 2020’ye kadar olan bina açığını kapama planının gerçekleşmesi mümkün görünmüyor. Çünkü toplu konut kredilerinde musluk kesilmiş durumda. Bu da büyük bir arz açığı yaratıyor. Talebin arzdan fazla olması da fiyatların daha da düşmesini engelliyor aslında…”
Ceylan, finans kurumlarının konut ve işyeri satın alma kredisi vermekte titiz davranmayı sürdürdüklerini belirterek, “Finans kurumları ‘Verdiği kredinin sorunsuz geri dönmesi’ni bekliyor. Kriz deneyiminden dolayı daha az risk üslenmeyi tercih eder oldular. Kredi konusunda temiz ve iyi kredi skoru olan müşterilerin eğer istenen depozitleri de varsa uygun mortgage’i sağlamaları kolay. Bir anlamda bankalar ‘adamına göre kredi’ verir oldular…” dedi.
Ceylan “Temiz ve kredi skoru” tanımlamasına da şöyle açıklık getirdi:
“Diyelim ki şimdiye kadar hiç bir fatura da dahil ödemenizde kara listeye girmemişseniz bu sizin finansal temizliğini belirtiyor. Eğer bir bankada bir geçmişin varsa aldığınız kredileri de aksatmadan ödüyorsanız bu da sizin kredi skorunuzu anlatıyor. Bu iki olgu da size bir olumlu referanslar oluşturuyor.”
Ceylan, kredisi “Temiz” olmasına karşın “Kredi skoru” olmayanlar için de şunları söyledi:
“Bir de hiç borcu sevmeyen bir grup daha var. Kredi kartından nefret eder… Haliyle pek fazla finansal alış veriş yapmayan bu tür insanların da ‘kredi skoru’ da olmuyor. Daha doğrusu bilgisayar bu tür müşterilerin alacakları krediyi geri ödeme eğilimini tahmin edemiyor. Bu gruptakiler skor düşük çıkınca da haksız yere kredi alamıyorlar. Temizlik kadar skor da çok önemli.”
“Ev almak hala cazip. Şu anda markette dipte…” diyen Ceylan, “Mortgage’ini yenilemek isteyenler için de şunları önerdi:
“Herkesin mortgage’i farklı olsa da ‘Variable’ları varsa devam etmeleri önerilebilir. Uygun fixed’lere de gidilebilir… Bu konuda profesyonel bir görüşe başvurmak her zaman para ve zaman tasarrufu sağlayacaktır…”
FOTOĞRAF: Strategy Finance’dan Alp Ceylan ve Mehmet Karaman
