YTL`ye geçişin yuvarlama etkisi ve Devlet İstatisüit Enstitüsü`nün yeni endekslerle hesaplama başlaması nedeniyle merak edilen ocak ayında tüketici fiyatları (TÜFE) yüzde 0.55 oranında artarken, üretici fiyatları (ÜFE) ise yüzde 0.41 oranında azaldı. TÜFE`yi gıda ve ulaşım harcamalarındaki zamlar ve giyim fiyatlarındaki düşüş, ÜFE`yi ise kış ayı olmasına rağmen tarım fiyatlarındaki artışın yüzde 0.97`de kalması ve imalat sanayii fiyatlarındaki yüzde 1.06 oranındaki azalış belirledi.
DEİ, 2003 yılı harcama kalıplarını esas alarak hazırladığı ocak ayı TÜFE ve yine aynı yılın üretim yapısını dikkate alarak hazırladığı ve üretici fiyatları endeksinin (ÜFE) ocak ayı sonuçlarını açıkladı.
TÜKETİCİ FİYATLARI
Ocakta, TÜFE kapsamında fiyatı derlenen 423 maddeden 49`unun fiyatı bir önceki aya göre değişmezken, 241 maddenin fiyatında artış, 133 maddenin fiyatında ise azalış yaşandı. Bu gelişme sonucunda geçen yıl ocakta (eski endekse göre) yüzde 0.74 olan TÜFE`deki artış yüzde 0.55 olarak gerçekleşti. Bu gelişme tahmin edilenlerin aksine paratan altı sıfır atılarak YTL`ye geçilmesinin fiyatlar üzerinde önemli bir yuvarlama etkisine yol açmadığı gözleniyor.
TÜFE`de ocak sonu itibariyle son bir yıllık artış ise yüzde 9.32 olarak hesaplandı. Geçen yıl ocak sonunda yıllık TÜFE yüzde 16.22 düzeyinde bulunuyordu. TÜFE`de 2004 yılı sonunda yüzde 24.36 olan 12 aylık ortalamalara göre artış ise yüzde 8.50`ye kadar geriledi. Yeni endeks geçen yılın sonuna göre yıllık enflaslonda önemli bir düşüşe yol açmazken, yıllık ortalama enflasyonu ise önemli ölçüde aşağı çekerek tek haneye indirdi. 2004 sonunda eski endekse göre TÜFE`deki yıllık artış yüzde 9.32, yıllık ortalama artış ise yüzde 10.58 düzeyinde bulunuyordu.
ÜFE`DE DÜŞÜŞ
Üretici fiyatları ise ocakta bir önceki aya göre yüzde 0.41 oranında düşüş kaydetti. Geçen yıl ocakta yüzde 2.63 (TEFE) olan artışın bu yıl, daha önce özellikle yaz aylarında tarım fiyatlarındaki yüksek oranlı düşüşler nedeniyle görülmeye alışılan bir şekilde düşmesinde, tarım fiyatlarında yaşanan düşük artışın yanı sıra sanayi fiyatlarındaki düşüş belirleyici oldu.
ÜFE kapsamında fiyatı toplanan 751 maddeden 119`unun fiyatında bir önceki aya göre değişim yaşanmazken, 323 maddenin fiyatı arttı, 309 maddenin fiyatı ize azaldı.
ÜFE`de ocak sonu itibariyle son bir yıldaki yıllık artış ise yüzde 10.7 olarak gerçekleşti. Yeni endeks yıllık ÜFE artışını geçen yılın sonuna göre önemli ölçüde aşağı çekti. Geçen yıl ocakta yüzde 10.76 düzeyinde bulunan yıllık artış yıl sonunda yüzde 13.84 düzeyinde oluşmuştu. Yıllık ÜFE artışında 2004 sonuna göre 3.24 puanlık bir düşüş kaydedildi.
ÜFE`deki yeni enflasyona göre hesaplanan yıllık ortalama artış ise yüzde 14.55`e yükseldi. Eski endekse göre (TEFE) hesaplanan ortalama yıllık enflasyon 2004 sonunda yüzde 11.09, geçen yıl ocak sonunda ise yüz de 23.61 düzeyinde hesaplanmıştı.
OCAK AYININ ZAM ŞAMPİYONU AT YARIŞLARI OLDU
Ocak ayında en yüksek fiyat artışı tüketici fiyatları endeksi bazında yüzde 66.67`yle at yarışı, üretici fiyatları endeksi kapsamında ise yüzde 26.84`le yeşil mercimekte yaşandı.
Devlet İstatistik Enstitüsü`nün (DİE) tüketici fiyatları endeksine (TÜFE) göre, geçen ay fiyat artışında at yarışını, yüzde 46.92`yle sivri biber ve yüzde 42.86`yla sayısal loto izledi. Çevre vergisi (atık çöp) yüzde 34.54, araç muayene ve emisyon ücreti yüzde 21.52, yeşil soğan yüzde 20.87 ve kabak, yüzde 20.79 oranında zamlandı. Ispanak fiyatlarının yüzde 13.77 oranında arttığı ocak ayında metro ücreti yüzde 13.33, banliyo tren ücreti yüzde 13.28, dolmuş ücreti yüzde 12.38, kasko ve zorunlu trafik sigortası ücreti yüzde 10.39, yurt içi hafta sonu tur fiyatı yüzde 8.04, belediye otobüs ücreti de yüzde 7.6 artış kaydetti. Tüp yüzde 4.21, bankayla para havalesi yüzde 3.81, kiralar ise yüzde 1.9 oranında zamlandı.
ÜRETİCİ FİYATLARI
Üretici fiyatları endeksi (ÜFE) bazında yüzde 26.84`le en yüksek fiyat artışı yaşanan yeşil mercimeği, yüzde 19.98`le büyükbaş canlı hayvan, yüzde 15.28`le patates, yüzde 10.44`le kuru fasulye izledi.
HAMSİ VE PORTAKAL FİYATLARI DÜŞTÜ
Ocak ayında TÜFE ve ÜFE kapsamındaki ürünlerin önemli bir bölümünde ise fiyatlar geriledi. Üretici fiyatları endeksi bazında en hızlı fiyat düşüşü hamside gerçekleşti. Hamsi fiyatlarının yüzde 30.4 oranında gerilediği ocak ayında yakacak odun yüzde 22.76, ham petrol yüzde 18.47, çekirdeksiz kuru üzüm yüzde 17.7, tavuk eti ise yüzde 12.69 oranında ucuzladı.
Tüketici fiyatlarına göre ise partakalda yüzde 12.43, paltoda yüzde 10.53, bayan kazağında yüzde 9.5, mantoda yüzde 9.42 oranında ucuzlama yaşandı.
