OKTAY ŞAHBAZ – Çocuklarda ve gençlerde ruhsal sağlık İngiltere’de ve kendi toplumumuz içerisinde son günlerde yine en çok konuşulan konuların başında gelmeye başladı.
İntiharlar, aşırı madde veya uyuşturucu alışındaki artış, bunun ile beraber son dönemlerdeki bıçaklama olayları gençlerin son durumunu özetler biçimde. Bu bahsedilen sonuçlar tüm toplumları etkinledigi gibi bizi ve bizim gençlerimizide yakınen ilgilendiriyor ve etkiliyor. Ruhsal sağlık İngiltere’deki her 10 çocuk ve gençten birini etkiliyor. Gençlerin en çok yaşadıkları ruhsal sorunların başında depresyon ve endişe bozukluğu geliyor. Hayatlarındaki belirsizlik ve bunun yanında kendi sorunların konusunda direk cevap alamama çocuklarda ve gençlerde ruhsal sorunların ana kaynakları. Bunların yanında ruhsal sorunları konusunda yardım alamama, durumu daha da ciddi hale getiren bir diğer gelişme. İngiltere gibi bir ülkede bile ruhsal sorunları olan çocukların %70’nin bu konuda yardım alamaması işin ciddiyetini gösterir durumda. Aşağıdaki gazete kupürü ruhsal sağlığın gençlik açısından etkisini vede bunun kaynakları konusunda bizlere büyük ipuçları veriyor:
https://www.theguardian.com/society/youngpeople+mental-health
Çocuklarda ki ruhsal hastalıkları anne ve babaların görmesi ve belirlemesi oldukça zordur. Bu yüzden yukarda belirtiğimiz gibi bir çok çocuk ve genç ya kendine zarar veriyor yada sessiz bir şekilde acı çekmeye devam ediyor. Kendine zarar veren ve sessiz bir şekilde acı çeken çocuk ve gençlerin sayısı dar gelirli, göçmen, yoksul olan ve savunmasız toplumlar olarak bilinen kesimler arasında daha fazla olduğu Ingiltere’deki bir çok kurum tarafından kabul edilen bir gerçek. Bu toplum üyelerindeki gençler yardıma daha ihtiyacı olan ama daha az yardım alıp travma geçirme ihtimali daha çok olan kesimleri oluşturuyor. Savunmasız, daha hassas olan vede devletten yerinde bu konuda yardımı alamayan bu gençlerin intihar ve madde bağımlığı olmalarının yanında dışardaki tehlikeler karşısında daha da savunmasız olup kendilerini bir anda cinsel istismar uygulayan çetelerin ortasında bulmaları İngiltere’de sıkça yaşanan bir sonuç. Eğer bundan da kendini kurtarmışsa tarikat veya aşırı dini gruplar içinde kendini bulup daha derin sorunlar yaşıyabiliyor. Çocuklarda ve gençlerde ruhsal hastalık uyarı işaretlerini görmek ve çocuğunuzun bununla başa çıkabilmesi için ona yardımcı olabileceğini göstermeniz onların geleceği için ailelere düşen en büyük görevlerden bir tanesi.
Bir çocuğun yaşantısında bir ruhsal sağlığı endişesi olup olmamasını tanımlamak zorda olsa yetişkinlere bağlıdır. Ne yazık ki, birçok anne ve baba çocuklarda olan ruhsal hastalıklarının işaretlerini ve belirtilerini bilmemektedir. Kırmızı işaretleri biliyorsanız dahi, bunu normal bir çocuk ve genç davranışı ile ayırtetmek oldukça zor bir durumdur. Ayrıca bizim gibi daha kapalı toplumlarda bu işaretleri görmemezlikten gelme daha çok yaşanan bir özelliktir. Bunun tanımlanmasını halen ‘ayıp’ yada aile için ‘kara bir leke’ olarak göründüğü bizim toplumumuzda sorunu aile içinde saklamak, yardım almamak, kimi zaman anlamsız paralar harcayıp sorunu bunun ile çözümlemeye çalışmak en büyük ozelliklerimizin başında geliyor. Ne yazıkki bu konuda sayısız aile drama yaşamamıza rağmen aynı yöntem ve hatalar ile çözmeye çalışmak, toplum üyelerimizin geriligini ve yaşadıkları ülkeye ne kadar az entegre olduklarınıda gösteriyor.
Bu konuda araştırma yapan Sağlık ve Yaşam sitesine göre çocuklarda en şıkla görülen ruhsal sorunlar şunlar:
Endişe bozuklukları: Endişe bozuklukları olan çocuklar (obsesif kompulsif bozukluk, travma sonrası stres bozukluğu, sosyal fobiler ve genel endişe bozuklukları) günlük aktivitelerini etkileyebilen kalıcı bir endişe problemi yaşayabilirler.
Dikkat eksikliği/ hiperaktivite bozukluğu: Bu durum genellikle birkaç konunun kombinasyonu ile ortaya çıkmaktadır, bu konular dikkat toplama zorlukları, hiperaktivite ve fevri davranışlardır.
Otizm: Otizm, otizm spektrum bozukluklar adı verilen ciddi gelişim sorunlarını gruplarının biridir. Erken yaşlardaki çocuklar da genellikle 3 yaş öncesinde görülmektedir. Semptomları çeşitlilik gösterebilir, tüm otizm bozuklukları bir çocuğun diğerleri ile olan ilişkilerini ve iletişimlerini etkilemektedir.
Beslenme bozuklukları: Beslenme bozuklukları (anoreksiya nervoza, bulimia nervoza, aşırı yemek yeme rahatsızlığı) ciddi durumlardır. Çocuklar kiloları ve yedikleri yemekler ile ilgili oldukça endişeli bir hale gelirler.
Ruh hali bozuklukları: Ruh hali bozuklukları (depresyon, ve bipolar bozukluklar) çocukta mutsuzluk veya aşırı ruhsal değişimler gibi kalıcı duygulara neden olabilmektedir.
Peki bu durumda çocuklarınıza nasıl yardımcı olabilirsiniz? Bu konuda tabiiki en büyük ve her zaman olduğu gibi en önemli yardımcı aile yane anne ve baba olacaktır. İlk olarak çocuğunuz ile açık ve dürüst bir ilişkiye ortamı sağlayın. Kuracağınız sıcak ortam ve çocuğunuza göstereceğiniz sevgi bu duruma en büyük ilaç ve tedavi olacaktır. Onları dinleyin, düşüncelerini saygı duyun ve söylediklerini ciddiye alın. Bunun yanında daha profesyonel anlamda çocukların ruhsal sağlık sorunları ile ilgilenecek mahelle doktorları (GP) ve okulların yönlendirilmesi ile ulaşabilinecek Child and Adolescent Mental Health Services (CAMHS) bir diğer yardım. Herşeyden önemlisi çocuğunuz bir ruhsal sorun yaşadığında bunun üstünü örtmeye çalışmayın, birileri ile konuşun ve yardım isteyin. Bu çocuklarınız ve onların sağlıklı bir yaşam sürdürmesi için yapacağınız en önemli destek olacaktır.
