İNGİLTERE… Aydın Çubukçu ile Düşünceye Biçim Vermek…

Geçen Perşembe akşamı Kuzey Londra Toplum Merkezi’nde Aydın Çubukçu ile Düşünceye Biçim Vermek” başlıklı söyleşiyi izledim. On dört yaşındaki ikiz kızlarım Su ve Defne de kendilerine biraz ağır gelse bile benimle birlikte Aydın Çubukçu’yu dinlediler.

London Alternative Photography Society’nin (LAPS) organize ettiği ve herkese açık olan bu söyleşide Aydın Çubukçu ile düşünceyi aktarma biçimlerinden biri olan görsellik üzerine konuştu.

OHAL tarafından kapatılan efsane dergi Evrensel Kültür’ün genel yayın yönetmeni olan Çubukçu, resim ve soyut resimdeki düşüncenin aktarımını anlatırken, soyut resimlerin daha çarpıcı ve etkili mesajlar taşıyabileceğini örnekleriyle sundu.

Çubukçu, Michelangelo’nun Sistin Kilisesi’nin tavanındaki “Adem’in yaradılışı” eserinden, Picasso’nun soyut resimlerine pek çok eserin sanatçının egemen sisteme eleştirisi niteliğinde olduğunu söyledi.

Osmanlıda dini nedenlerden dolayı resim sanatının gelişmediğini belirten Çubukçu, Osman Hamdi Bey’in 1906 ve 1907 yıllarında iki farklı versiyonunu çizdiği Kaplumbağa Terbiyecisi ile Yaratılış tablosundaki soyut mesajların tekil sayılabileceğini sözlerine ekledi.

Çubukçu düşünceyi aktarmanın pek çok yolu ve yöntemi olduğunu belirterek, sanatın en ince ve en etkili yollardan biri olduğunu belirtti.

Su ve Defne kendilerine anlamsız gelen soyut resimlerin mesaj taşımaları ve yapıldıkları döneme inceden eleştiri getirmelerini ilk kez öğrendiler.

Ankara’da bir çocuğun yaptığı aile resminde babasının resminde kolu ve ağzını çizmemesini “annesine bağırmaması ve dövmemesi” diye açıklaması soyut resimde “çarpıcı bir mesaj” olarak yorumlanabilir sanırım…

Avrupa’daki soyut anlatım resmin yanı sıra pek çok sanat dalında da geliştiğini söyleyebiliriz.  İngiltere’deki posterlerden gazete reklamlarına soyut sanatın gücünü görebilirsiniz.

Osmanlı’da soyut, eleştirel alan yalnızca hiciv ya da aşık atışmasına hapsolduğu söylenebilir belki. Cumhuriyet döneminde ise karikatürde bir atak gözleniyor. Düşüncenin ifadesi ancak özgür olduğu süreçte hayat bulabiliyor. Ne yazık ki Türkiye’de iktidarın düşüncenin sanatsal ifadesindeki hoşgörüsüzlüğü İslam dünyasından geri kalmıyor.

Çubukçu’dan öğrendiğimiz Osmanlı aydını Osman Hamdi Bey’in yaradılış tablosunu sansürlü yayınlayan ya da tabloyu kaybeden anlayış günümüzde de sürüyor. Cumhuriyet tarihindeki demokrasi serüveninde iyi kötü onca yol alınmasına karşın, düşüncenin ifade özgürlüğüne gelince bir arpa boyu yol alındığı söylenebilir.

“Yol alınmak mı? 50 yıl geriye gidilirse 100 yıl ileride yaşanılır” derseniz de size hak veririm. Çünkü Şair Eşref günümüzde yaşasaydı dönemin istibdadına denk düşen OHAL’siz OHAL’de “Besmele duymuş olan Şeytan gibi / Korkuyorsun höt dese bir ecnebi. / Padişâhım öyle alçaksın ki sen / İzzet-i nefsin Arab İzzet gibi!” şiirine pranga takılırdı. Ya da Can Yücel, “Davacı zengin, davalı yoksulsa / Zenginden yana işler yasa / Davacı yoksul, davalı zenginse / Davalıda kalır yine nizali arsa” şiirinden dolayı anasından emdiği süt burnundan gelirdi.

Türkiye’deki iktidarın karikatür hoşgörüsüzlüğü de sanırım tek başına Türkiye’yi Ortadoğulu kategorisine sokmaya yetecek cinsten.  Geçen hafta Evrensel gazetesinde Sefer Selvi’nin Binali Yıldırım ve oğlu Erkam Yıldırım’ı çizdiği Paradise Paper belgeleri karikatürü için 10 bin TL ceza kesildi. İngiltere’de dönemin başbakanı Tony Blair’i George Bush’un sağa sola saldıran köpeği biçiminde yorumlayan çizere, Evrensel’in cezasını anlatsak, “şaka” ya da “kara mizah” yaptığımızı sanırdı herhalde.

Düşüncenin en ince ve etkili biçimlenişi sanata olan yasaklara karşı “Onlar ümidin düşmanıdır sevgilim” diye başlayan Nazım’ın “Hürriyet’e Dair” şiiriyle cevap verirsek, “…çürüyen diş, dökülen et / bir daha geri dönmemek üzere yıkılıp gidecekler / ve elbette ki sevgilim elbet / dolaşacaktır elini kolunu sallaya sallaya / dolaşacaktır en şanlı elbisesiyle / işçi tulumuyla / bu güzelim memlekette hürriyet.”

2243560cookie-checkİNGİLTERE… Aydın Çubukçu ile Düşünceye Biçim Vermek…
Önceki haberYargıtay’dan milyonlarca işçiyi ilgilendiren karar
Sonraki haberMeteoroloji’den sis ve yağış uyarısı
FARUK ESKİOĞLU
Faruk Eskioğlu, (1958, Akşehir) gazeteci ve yazar. 1985'ten bu yana yaşadığı Londra'dan Türkiye'deki ulusal medyaya yönelik muhabirlik, temsilcilik yaptı. Londra'da yayınlanan Türkçe toplum gazetelerinde çalıştı ve bazı gazetelerin kuruluşunda yer aldı. Halen sosyolojik değeri olan haber ve araştırmalara ağırlık veren yazar, halen 2004'te kurduğu Açık Gazete'yi (acikgazete.com) yönetiyor ve köşe yazarlığını sürdürüyor.Eskioğlu, 13'üncü yüzyılın sonunda Horasan'dan Akşehir Maruf köyüne yerleşerek tekke kuran Hasan Paşa soyundan geliyor. Hasan Paşa'nın oğlu Şeyh Hacı İbrahim Veli Sultan'ın "Mülk Allahındır" felsefesiyle Anadolu'da bir ilk sayılan kendine adına kurduğu yoksullara yardım vakfı ise halen faaliyettetir.Eskioğlu, ilk ve orta öğrenimini Akşehir'de tamamladıktan sonra 1979’da AİTİA Gazetecilik ve Halkla İlişkiler Yüksek Okulu’nu bitirdi. 1984’te Gazi Üniversitesi Ekonomi Fakültesi’nde "master" yaptı. THA’da gazeteciliğe başladı. Aralık 1985’te kendi deyimiyle "siyasi sürgün" olarak geldiği Londra’da ilk 2 yıl baba mesleği kasaplık yaptı. İngilizce öğrendikten sonra medya okudu. Uzun yıllar Nokta dergisi İngiltere Temsilciliği, Hürriyet Londra bürosunda habercilik yaptı. Gazeteciliğin yanısıra 1986-98 arasında grafiker tasarımcı olarak çalıştı. Ayrıca pek çok siyasi afiş ve logo tasarladı.1998’de Türkiye’ye döndü. Hürriyet Gazetesi Ekonomi Servisi’nde haberci ve star.com.tr’de ekonomi editörü olarak görev yaptı. “Basında etik ve toplam kalite yönetimi” üzerine araştırmalar yaptı, bu konudaki konferans ve panellere katıldı.Türkiye’deki 2001 ekonomi krizinde Londra’ya dönerek grafiker tasarımcılık ve gazeteciliği sürdürdü. Toplum gazetelerinden Olay’da genel yayın yönetmenliği yaptı. Londra’da ilk Türkçe internet gazetesini çıkardı ve toplum gazetelerine ilk ajans hizmeti sundu. 2004’te dünya haberleri veren acikgazete.com’u kurdu. İki ayrı toplum gazetesini yayına hazırladı. Türkiye’deki bazı tv kanallarına haber geçti, uzun süre Akşam Londra Temsilciliği’ni üstlendi.Londra'da 2004’te "İçimizden Birisi: Vanunu" başlıklı bir kısa film çekti. Londra'daki toplumu anlatması açısından bir ilk sayılan "Aşkolsun! Adı Aşkolsun" başlıklı belgesel romanı 2007’de Türkiye’de yayımlandı. Türkiye'den 150 ve Kıbrıs'tan 100 yıllık İngiltere'ye göçün anlatıldığı 3 ciltlik "Londra'da Bizim'Kiler" başlıklı araştırması 2019 sonunda çıktı. Eskioğlu’nun Su ve Defne (2004) adlı ikiz kızları bulunuyor.

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.