İNGİLTERE… Yalan haber, yanlış bilgi ve propaganda

Yalan haber ve kasıtlı yanlış bilgilendirme, toplumlara zarar veriyor, demokrasiyi zedeliyor, medya özgürlüğünü tehdit ediyor.

Kamuoyunun kirli bilgilerle yönlendirilmeye çalışılması, yeni bir şey değil. Eskiden propaganda denirdi. Ama son yıllarda yalan haber çok daha yaygınlaştı, tespit edilmesi de bir o kadar zorlaştı.

Vaşington merkezli düşünce kuruluşu Freedom House tarafından yayınlanan İnternette Özgürlük 2017 raporuna göre, bir zamanlar sadece Çin ve Rusya’nın başvurduğu, parayla satın alınan ve yönlendirilen yorumcular, troller ve botlar aracılığıyla propaganda yöntemi,  şimdi dünya genelinde pek çok hükümet tarafından kullanılıyor.

65 ülkede internet özgürlüğünü değerlendiren Freedom House, 30 ülkede hükümetler tarafından bilgi kirliliği ve yalan haber yayıldığını saptadı. Geçen yılın raporunda, kasıtlı yalan haber yayan hükümet sayısı 23’tü.

Bu ülkeler arasında Türkiye de var. Rapor, 6 bin kişinin, iktidar tarafından sosyal medyadaki muhaliflere karşı mücadele etmek üzere  görevlendirildiklerinin düşünüldüğünü belirtiyor.

Genelde iktidarlar, kendi ülkelerinin kamuoyunu yönlendirmeyi, muhaliflerini susturmayı hedefliyorlar. Ancak aralarında, hedefi daha geniş tutup, diğer ülkelerde bilgi kirliliği yaratmayı, yalan haber yayarak kontrol sağlamayı deneyenler de var.

Bunların başında Rusya geliyor. Rusya’nın Avrupa’da ve Amerika Birleşik Devletleri’nde bu amaçla yürüttüğü faaliyetler artık sır değil. Avrupa Birliği bünyesindeki Doğu Stratcom Görev Timi, iki yıl içinde 3 bin vaka tespit etti ve  bunları bir veri tabanında topladı.

İngiltere’de de, geçtiğimiz günlerde Başbakan Theresa May, Rusya’yı, diğer ülkelerdeki seçimlerde sonucu etkilemeye çalışmakla ve Batı toplumlarında karışıklık yaratmak amacıyla yalan bilgiyi silah haline getirmekle suçladı.

Sosyal medyada yönlendirme girişimlerine ek olarak, Russia Today (RT) ve Sputnik gibi Rus kanal ve yayın organlarının varlığı da ayrı bir endişe kaynağı.

Bu, özellikle de yıllardır Rus propaganda bombardımanına hedef olmuş Baltık ülkeleri için sözkonusu.

Hür Avrupa Radyosu (RFE/RL) Rusya uzmanı Brian Whitmore, 17 Kasım’da Litvanya’nın başkenti Vilnius’da düzenlenen Avrupa Gazeteciler Birliği (AEJ) Kongresinde, Batı’nın Baltık ülkelerinin deneyimlerine kulak vermesi gerektiğini söyledi.

“Rusya’nın bugün bize yaptıkları, yıllardır Baltık ülkelerinde yaptıklarından farklı değil. Son 10-15 yıldır kendi ülkesinde varolan sistemi uluslararası alanda yerleştirmeye, yaygınlaştırmaya çalışıyor” dedi.

20 ülkeden gelen AEJ üyesi gazetecilere hitabeden Litvanya Dışişleri Bakan Yardımcısı Darius Skusevičius ise Rusya’nın dostane olmayan yönlendirme girişimleri ve propagandasına karşı koymak için hükümetinin benimsediği dört temel ilkeyi anlattı.

Devlet eliyle yürütülen ya da desteklenen yalan haber yayma girişimlerine karşı en etkili yöntemlerin, Rus haber organlarının gerçek yüzünü ortaya sermek, para kaynaklarını ifşa etmek, ülkede bağımsız ve kaliteli medyayı geliştirmek ve batı ülkeleri arasında yalan haber akışını önleme konusunda işbirliği sağlanması  olduğunu söyledi.

Propaganda ve haber kirliliği, sivil toplumun güçsüz, medya bilincinin zayıf, basın özgürlüğünün kısıtlı olduğu ülkelerde en fazla etkili oluyor. Toplumda eleştirel düşünce yeteneğinin gelişmesi, medyada şeffaflık ve meslek ahlakının yüksek tutulması, yalan haberin en kuvvetli panzehiri.

Vilnius Siyaset Analiz Enstitüsü’nden Marius Laurinavicius de Kongre’deki konuşmasında, toplumların kara propagandaya dirençli kılınması için önce kendi acil sorunlarının çözülmesi gerektiğini belirtti.  “Bu sorunları yaratanlar Ruslar değil. Onlar, sadece sorunları suistimal ediyorlar” dedi.

Brian Whitmore da, “Rusya, kendi kendini yiyip bitirmekle meşgul Batı toplumlarının zafiyetlerine ayna tutuyor” görüşünü dile getirdi.

Rusya’nın seçimlere müdahale ve kamuoyunu etkileme girişimleri, Avrupa Birliği’ni bilgi kirliliğine karşı yeni bir strateji geliştirmeye zorladı.

Avrupa Birliği,  bunu, medya kurumları ve sivil toplum örgütlerine danışarak yapacak.

Rusya’nın kamuoyu yönlendirme faaliyetlerinin bir diğer hedefi de Türkiye. Özellikle de başarısız darbe girişimi ardından hızlanan batı karşıtı propagandada Rusya’nın da rol oynadığına dair fazlasıyla işaret var.

Aslında Türkiye, bilgi kirliliğine hiç yabancı değil. Yıllardır Gülen hareketi tarafından kullanılan yalan haber ve bilgi vasıtasıyla güç pekiştirme yöntemine, bugün de iktidar yanlısı medya dört elle sarıldığından, toplumun haberin güvenirliliğine inancı zaten çok zayıf.

Sınır ötesi yalan savaşları, kimsenin umurunda değil. Türkiye’de son yılların moda deyimi, ‘yalan haber’ değil, ‘algı operasyonu’.

_____________

YAZARIN DİĞER YAZILARI İÇİN LÜTFEN TIKLAYINIZ
http://www.firdevstalkturkey.com/tr

2139510cookie-checkİNGİLTERE… Yalan haber, yanlış bilgi ve propaganda

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.