İngiltere’deki Kıbrıslı toplumun çınarlarından Mustafa Gençsoy (90) Londra’da korona virüs nedeniyle bugün (27 Ocak) yaşamını yitirdi. İki yıldır sağlık sorunlarıyla uğraşan Gençsoy, on gün önce de Chelsea and Westminster Hastanesi’ne kaldırılmıştı.
Gençsoy’a uzun hastalığı süresince kendisine bakan yeğeni Savaş Yaşin, “Dayım 2 Şubat’ta 90’ına girecekti. Acımız büyük. Dayımla beraber yaşayan birisi olarak ben ve bakıma gelen hemşire korona testinde negatif çıktık. Dayım organ yetmezliği sorunu yaşamasına karşın hastanede koronadan yaşamını yitirdiği belirtildi. Lefkoşa’da sevgili rahmetli eşi Omay hanımın yanında toprağa vereceğiz” dedi.
Gazeteci Faruk Eskioğlu, “Londra’da Bizim’Kiler” kitabında topluma yön veren 100 isim içinde gördüğü Gençsoy’u “En eski derneğin en tercübeli başkanıydı” başlığı ile şöyle anlatmıştı:
Mustafa Gençsoy Avrupa’nın en eski Türk derneği Kıbrıs Türk Cemiyeti’nin (KTC) 1971’den 2013’e kadar başkanlığını yaptı. Gençsoy’un yaşamı; 1951’de kurulan KTC, Kıbrıs’ta Türklerin var olma kavgasına Londra’dan omuz veren, toplumun göçmenlikten kaynaklı sorunlarını çözmeye çalışan ilk Türk derneği KTC ile örtüşüyor.
Mustafa Gençsoy’un hikayesi KTC’nin yarım asrı aşkın tarihiyle birebir örtüşüyor… Kendi yaşamını sorduğumuz Gençsoy, KTC’yi anlatmayı tercih etti…
Kıbrıs’ta Lefkoşa’nın kazası Peristerona’da 1931’de doğan Gençsoy, liseyi Lefkoşa’da bitirdikten sonra 1959’da da İstanbul Maçka Teknik Okulu’nda teknisyenlik diploması alır. 1960’da Londra’ya eğitim için gelir. Aynı yıl teknisyen olarak işe başladığı British Telecom’da 1991’de emekli oluncaya kadar çalışır.
Gençsoy’un KTC’ye gidip gelmeye başlaması ise Kıbrıs’ta 1963 Kanlı Noel’ine karşı ulusal tepkiyle başlar. 1970’de KTC’nin yönetimine “asbaşkan” olarak girer ve ertesi yıl da başkan seçilir. 2013’e kadar kesintisiz başkanlık yapan Gençsoy, yeniden yönetim kuruluna seçilmesine karşın başkanlık koltuğunu bırakmayı tercih eder.
Gençsoy, ilk göçmenlerin KTC’de toplanarak çocukların kültürlerini ve dillerini unutmadan bu topluma nasıl entegre olabileceklerini tartıştıklarını belirterek, “KTC bugün yapılan pek çok şeyin temelini 60 yıl önce atmıştı. İlk Türkçe okulların açılmasına da önayak oldu. Kıbrıs Türk’ünün bir diğer garantör ülke İngiltere’de sesini duyurmada çok önemli işlevler yerine getirdi” diyor…
Gençsoy, başkan seçildiğinde ilk iş olarak süreç içinde 1000 öğrenciye ulaşan Türk okulları açtığını söylüyor.
O yıllarda Londra’daki Türklerin ilk durağı ve ikinci adresi olan KTC, aynı zamanda aydınların mekânı, Londra’ya gelen siyasilerin de uğrak yeri olur. 1970’lerde Wimpy işçilerinin grev toplantıları KTC’de yapılır. KTC, 1974 Kıbrıs Barış Harekatı’nı “Kıbrıs’ta dökülen kanı durduran bir operasyon” olarak niteler ve sokakta gösteri, parlamentoda lobi faaliyetleri düzenler.
Dava adamı Gençsoy uzun yol arkadaşı Omay Hanım ile 1975’te evlenir. Omay hanımı tanıyanlar onun KTC’nin faaliyetlerinde öne çıkmamaya özen gösteren mütevazi, fedakâr, çalışkan, özverili ve hepsinden öte iyi kalpli bir “dava” kadını olduğunu söyler… (Omay Hanım 1 Şubat 2015’te Londra’da yaşamını yitirdi ve memleketi Kıbrıs Lefkoşa’da toprağa verildi)
KTC’nin Uzay Şairi Osman Türkay’ın yönetiminde 1974-99 arasında Türkçe çıkardığı Toplumun Sesi ve İngilizce yayınladığı Turkish News dergileri, Kıbrıs sorununa çözüm üretmeye çalışır ve adadaki gelişmeleri aktarır… KTC, Prof. Dr. Salahi Sonyel’in Kıbrıs ve Ermeni sorunu ile Atatürk hakkında kaleme aldığı araştırmalarını da yayınlar.
KTC’de Mustafa Gençsoy ve Türkay’ın 1970 ve 1980’lerde Kıbrıslı toplumda sağın örgütlenmesinde Ramadan Güney, Asil Nadir ve Türkiye’den de Kıbrıs kökenli Alpaslan Türkeş milli davayı milliyetçi davaya dönüştürme çabalarına karşı çıktığı görülür. O kadar ki Osman Türkay’ın ateşli yazıları ve Gençsoy’un dik duruşu milliyetçi cepheyi oldukça rahatsız eder. Arşivlerden Ramadan Güney’in, Türkay’ın yazılarını Rauf Denktaş’a şikâyet ettiğini anlıyoruz.
KTC toplumda önemli birer kurum olan İngiltere Türk Dernekleri Konseyi ve Türk Futbol Federasyonu’nun kurulmasında da ilk harcı atanlar arasında yer alır.
Gençsoy’a onca yıl sonra geriye dönüp baktığında en çok keyif aldığı çalışmaları soruyoruz. “Türk okullarının ilk kez örgütlü olarak KTC tarafından düşünülüp yaygınlaştırılması” diyor… “Hayal kırıklığı var mı?” sorumuzu da “Olmaz mı!” diyor ve ekliyor:
“Toplum çok bölük pörçük. Ne yaptıysak bir türlü birlik ve beraberliği sağlayamadık. Ne yazık ki sorun kendi içimizde. Artık ‘Kıbrıs’ta bile birileri Londra’da güçlü bir Türk toplumu istemiyor’ diye düşünmeye başladım.”
“KTC toplum için çok şey yaptı. Başta iş dünyası olmak üzere toplumun KTC’ye desteği var mı?” sorumuzu da Gençsoy, “Bazı iş adamlarının çabası övgüye değer ama bu konuda düzenli bir destekten yoksunuz” diye sitemli konuşuyor.
KKTC’deki Mal Müdürlüğü “Evkaf”, KTC’nin “34-35 D’Arbly Street W1 8EY” faaliyet gösterdiği mekânı mahkeme kararı ile el koyunca KTC’nin aktiviteleri de askıya alındı. Londra’nın göbeğindeki bina, müdavimi gençlere Türk yemeği sunuyor, internet ihtiyaçlarını gideriyordu.
Türkçe konuşanların toplum olma süreçlerine ve Londra’daki “milli dava”ya tanık olan bu tarihi mekânın, dernek enflasyonunda uzun süre ayakta kalabilmesi “Mustafa Gençsoy’un her gün sabah 10’dan akşam 10’a özverili çalışmasındandır” denilebilir.
AÇIK GAZETE: Mustafa Gençsoy’un acılı ailesine başsağlığı diler acılarını paylaşırız.
