İran’ın para birimi riyal, bugün yüzde 9 değer kaybederek dolar karşısında en düşük seviyeye geriledi. Riyal, dün dolar karşısında yüzde 18 değer kaybetmişti. İran Sanayi Bakanı Mehdi Gazanfari, spekülasyonların düşüşe neden olduğunu söyledi.
ABD yetkilileri riyalin dolar karşısında değer kaybetmesinin nedeninin İran’ın nükleer programı nedeniyle uygulanan yaptırımlar olduğunu söylüyor.
Ahmedinejad Batı tarafından uygulanan yaptırımların ekonomik savaşa dönüştüğünü ancak bunun nükleer programlarını durdurmayacağını belirtti.
İran Merkez Bankası, seyahat eden kişilerin İran dışına çıkarabileceği döviz miktarına 5000 dolar sınırlama getirdi.
2011 yılından bu yana ABD’nin başını çektiği ekonomik yaptırımlardan dolayı riyalin yüzde 80 değer kaybettiği söyleniyor.
BBC ekonomi muhabiri, riyalin bu yılın başından bu yana beşte dört değer kaybettiğini söylüyor. ‘Spekülasyona karşı güvenlik adımı’Tartışmalı nükleer programı nedeniyle İran’a ABD güdümlü ekonomik yaptırımlar uygulanıyor. ABD İran’ı nükleer silah geliştirmekle suçlarken, İran amacının nükleer enerji santralleri geliştirmek olduğunu söylüyor.
İranlılar ellerindeki riyali sağlam bir para birimine çevirmeye çalışıyor, bu ise riyalin değer kaybını hızlandırıyor. Hükümet döviz bürolarını para spekülasyonu yapmakla suçluyor.
İran’ın Fars haber ajansı, Sanayi, Maden ve Ticaret Bakanı Mehdi Gazanferi’nin “döviz piyasasında aksamaya neden olan şube ve kaynakları güvenlik güçlerinin denetim altına almasını bekliyoruz” dediğini bildirdi.
Gazanferi, “Piyasadaki simsarlar fiyat artışını körüklüyor, çünkü bu onların çıkarına olacak, ve onları denetleyecek kimse de yok.” dedi.
Pazartesi günü riyalin dolar karşısındaki değeri 34.200 iken, Salı günü bu rakam 37.500’e yükseldi.
Riyal dünya para piyasalarında işlem görmediği için değeri konusunda kesin rakamlar vermek mümkün olmuyor.
‘Hükümet etkisiz’
BBC Fars servisinden Amir Paivar, ağır ticari yaptırımlar nedeniyle İran’ın petrol ihracatından eelde ettiği gelirin bu yıl yüzde 45 azaldığını, bunun da dolar ve diğer sağlam para birimlerinde darlığa neden olduğunu vurguladı.
Paivar, petrol gelirleri sayesinde İranlı yetkililerin uzun yıllar boyunca riyalin değerini suni bir biçimde yüksek tutabildiklerini belirtti.
Petrol gelirleri hızla düşünce hükümetin ve merkez bankasının nasıl tepki vermek gerektiği konusunda sıkıntı yaşadığını söyleyen Paivar şöyle devam etti:
“Petrol ihracından sağanan dolarlar sayesinde riyalin değerini suni olarak yüksek tutan devlet müdahalesi riyali bir fıçı baruta dönüştürdü ve yaptırımlar bu barutu ateşledi.”
Paivar, “Kriz döneminde Mahmud Ahmedinejad hükümeti etkisizliğe, kötü yönetim ve iç iktidar çekişmesine bulanmış durumda.” dedi. (BBC)
