Cumhurbaşkanlığı seçiminde yalnızca bir siyasi parti aday gösterebildi. Diğer siyasi partiler, mevcut adaylardan birisine destek verecek ya da seçimlere ilgisiz kalacak. Bu durumun çok da normal olmadığını söylemek gerekiyor.
Cumhurbaşkanlığı seçimi sürecinde UBP adayı Başbakan Eroğlu dışında 7 bağımsız aday yarışacak. Daha önceki Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 9 aday yarışmıştı. Seçimlerin renkli bağımsız adayların propagandaları ile daha da renklenmesi bekleniyor. Bu süreçte hepsine başarılar diliyoruz.
Seçimlerin ülke ekonomisine iki açıdan etkisi bulunur. İlki, seçimlerde harcanan paralar nedeniyle piyasa canlanır, özellikle iktidar partileri kemer sıkma önlemlerini rafa kaldırdığı için piyasada bir canlanma olur. Seçimin diğer ekonomik etkisi ise alınması gereken acil ekonomik önlemlerin seçim sonrasına ertelenmesidir ki, bu durum genel anlamda ülke ekonomisini olumsuz yönde etkiler. Ne var ki demokrasi, seçimlerde harcanan paralardan çok daha önemlidir. Bu durumu, demokrasinin bedeli olarak görmek gerekir.
Demokrasi, açıklık ve şeffaflık rejimdir. Buna rağmen, demokrasilerde gizli güçler, karanlık hesaplar, dış güçlerin müdahaleleri ve paranın gücünün konuşması engellenemiyor. Bu nedenle, mümkün olduğunca şeffaf ve açık bir seçim süreci yaşanması için yetkililerin gerekli önlemlerin alması beklenir.
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde bağımsız adayların seçimdeki harcamalarının açık biçimde denetlenmesi gerekir. Partilerin hesapları rutin olarak denetlendiği için parti adayları açısından böyle bir denetime gerek olmadığı söylenebilir. Ancak, 7 bağımsız adayın seçim propagandası, seçim büroları harcamaları, afiş, basılı malzeme, reklâm harcamaları gibi bir dizi giderleri olacaktır. Bu süreçte, bağımsız adayların seçim kampanyalarını nasıl finanse ettikleri büyük önem taşır.
Dış güçlerin ve karanlık kesimlerin seçimlere müdahale etmelerinin önlenebilmesi için seçim harcamalarının denetlenmesi büyük önem taşır. Bu nedenle, seçimlere katılacak bütün adayların seçim bütçeleri, harcamaları, bu harcamaları nasıl karşıladıkları şeffaflıkla denetime tabi tutulmalıdır. Seçim harcamalarının açık bir denetime tabi olması, demokrasinin yaşatılması için olmazsa olmaz bir koşuldur.
Bağımsız bir adayın seçim kampanyaları, miting harcamaları, seçim bürosu masrafları ve özellikle medya reklâmları için ne kadar harcama yaptığı, bu kaynakları nereden karşıladığı, halk tarafından bilinmek zorundadır. Bu yapılmazsa, seçim sonuçlarının adil olup olmadığına ilişkin akıllarda şüpheler oluşur.
Özellikle Maliye Bakanlığı’nın ve siyasi partilerin harcamalarını denetlemekle yükümlü yetkili kurumların seçim harcamalarının denetlenmesi konusunda etkisiz ve sessiz kalmaması gerekiyor. Kaynağı belli olmayan harcamalar, demokrasiye ve seçim sonuçlarının adil görülmesine zarar verecektir.
Bağımsız adaylar, seçimlere ne kadar bütçe ayırdıklarını ve bu bütçe kaynaklarının nereden karşılandığını halka açıklarlarsa, seçimin adil koşullarda yapılıp yapılmadığı konusunda halkın şüphesi de giderilmiş olur. Bu nedenle, bütün bağımsız adayları, seçime ayırdıkları kaynak ve bu kaynağın nereden temin edildiğini açıklamaya çağırıyorum. Bu öneriyi, özellikle ağızlarından şeffaflık ve açıklık sloganı düşmeyen bağımsız adaylara yapıyorum.
Halk, seçimde harcanan paraların kaynağını öğrenmek istiyor. Acaba hangi bağımsız aday, seçimde harcayacağı paranın kaynağını açıklayacak ? Merakla bekliyorum. Merakla bekliyoruz.
__________________________
* Doç. Dr. Siyaset Bilimci
