Hazırlayan: Mustafa PEKÖZ
21. yüz yıla girerken, dünya’nın yeniden paylaşılması politikasına bağlı olarak, lokal bölgesel savaşlar askeri stratejinin önemli parçasını oluşturmaktadır.
Özellikle azami karın yoğunlaştığı bölgelerde başlaşan egemenlik mücadelesinin ana merkezinde ortadoğu bölgesi bulunmaktadır. Enerji yataklarının önem kazandığı ve azami karın en yüksek olduğu bölge olarak çatışma alanın merkezinde bulunmaktadır.
Ortadoğu’dan Avrasya’ya doğru yayılan bölgede hegomanya mücadelesi bölge devletlerinin uluslararası ilişkilerini çok yönlü kılmaktadır. Ekonomik, politik ve askeri alanda bağımlı devletler haline gelen bu ülkeler, uluslararası güçler arasında bir denge oluşturmaya çalışmaktadırlar. Özellikle 1.dünya savaşından sonra İngiltere’nin, İkinci dünya savaşından sonra ABD’nin ve nispeten de Fransa’nın petrol kaynaklarını denetlemek için kurmuş oldukları Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahiren, Suddi Kırallığı vs ‘yapay’ devletlerin varlıklarını sürdürebilmeleri tamamen büyük kapitalist devletlere bağılıdır.
Büyük kapitalist devletler, Ortadoğu’nun zengin enerji yataklarına el koymak için, bu devletleri desteklemektedirler. Yılllık olarak 300-400 milyar doları bulan petrol kaynaklarının, uluslararası sermaye kuruluşlarına aktarılması için çok yönlü stratejiler geliştirilmiştir. Sadece petrollerden gelen gelirlerin bir kısmını almakla yetinmeyen kapitalist sermaye grupları, elde edilen gelirlerin önemli bir kısmına el koymaya çalışmaktadırlar.
Bunun en önemli alanlarından biride silahlanma yarışıdır. Ortadoğu bölgesinde süreklilik kazanan politik istikrarsızlık, büyük silah sanayisine dayan uluslararası tekeller için muazzam olanaklar yaratmaktadır. ABD, İngiltere ve Fransa silah tekellerinin en önemli silah pazarlama alanı Ortadoğu ülkeleridir.
1955-60’lardan günümüze kadar süren tarihsel evrede, bölge cografyasında savaşlar kesintisizce devam etmiştir. İsrail-Mısır, İran-Irak, Suriye-İsrail arasındaki savaşlar, Afganistan’ın ve İrak’ın işgaliyle gündemleşen savaş, bölgenin politik ve askeri olarak içerisinde bulunduğu kaosu yansıtmaktadır.
1.Dünya savaşından beri, politik istikrarsızlığın hüküm sürdüğü Ortadoğu bölgesinde silahlanma oranı tahminlerin çok üstünde bir rakamı oluşturmaktardır. Örneğin, İran, Irak, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelerin Gayri Safi Milli Hasila’dan silahlanmaya ayırdıkları pay oldukça yüksektir. Petrol gelirleriyle karşılaştırıldığında bu oran çok daha yüksektir
Yıllara Göre Silahlanmaya ayrılan Pay (Milyar Dollar) 1975/200
İran: 30/11
Irak: 7/-
Kuveyt: 3/10
S.arabistan: 17/27
B.A. Emirliği 2/3
1975’ten bu yana bölge ülkelerinin Gayri Safi Yurt İci Hasıla(GSYH)’nın yüzde 12 ile yüzde 17’si silahlanmaya ayrılmaktadır. Bu petrol gelirlerinin yüzde 30-35’ni oluşturmaktadır. Bunlar sadece kamuoyuna açıklanan rakamlardır.
Bugün, petrol geliri yüksek olan bu ülkeler, eğitim, sağlik, alt yapı gibi alanlarda cok ciddi sorunlar yaşanmaktadır. Petrol gelirlerinin topluma paylastırılmasında ciddi bir adaletsizlik olduğu, gibi fakirlik oranı oldukca yüksektir. Petrol gelirleri devlet yönetimlerini ellerinde tutan belli başlı aileler arasında paylaşılmaktadır.
Orta-Doğu Silah ticareti’ni gerçekleştiren dünyanın ilk üç ülkesi, ABD, İngiltere ve Fransa’dır. Bunları Rusya ve Çin izlemektedir. Örneğin Fransa’nın 2003’teki silah ticareti 4,3 milyar dolarken, 2004 yılında bu rakam 7,2 milyar dolara çıkmış. 2005 yılında bu rakamın 12 milyar dolara çıkacağı hesaplanmaktadır. ABD ve İngiltere gibi Fransa’nında Silah müşterileri öncelikli olarak, İran, Irak, Birlesik Arap Emirlikleri. Kuveyt. Suddiarabistan, Suriye gibi ortadoğu ülkeleridir.
Ortadoğunun bugün içerisinde bulunduğu politik istikrarsızlıklar, savaşlar, ic çatışmalar vs hepsinin merkezinde Uluslararası kapitalist küresel sermaye bulunmaktadır. Belli başlı devletler aracılığıyla bölgenin zenginliklerine el koyma politikası çok yönlü uygulanmaktadır. Küresel sermaye gruplarının Ortadoğu’da karlarını maximal ettikleri iki ticari alan PETROL VE SİLAH PAZARI’dır.
