İngiltere’de Kıbrıs toplumunun nabzını tutan yerel gazetelerin editörleri ve sivil toplum kuruluş liderlerine aşağıdaki soruları sorduk:
– Straw’un gezisini değerlendirir misiniz?
– İngiltere’nin Kıbrıs sorununa genel bakışı nedir?
– Türkiye’nin Eylem Planı hakkında ne düşünüyorsunuz?
Yanıtlar şöyle:
“RUM KESİMİ’NİN AB’DE AYAK BAĞI OLMASI İSTENMİYOR”
Serhat İncirli (Gazeteci – Toplum Postası):
– Son Kıbrıs gezisi Kıbrıs sorununun çözümüyle ilgisi yok. Bence Straw Kıbrıs’a Rum Kesimi’ne mesaj vermeye gitti. Mesaj da Türkiye’nin AB üyelik sürecinde ayak bağı olammalarıydı… Çünkü eğer ayakbağı olursanız biz de Kuzey ile ilişkilerimizi değiştiririz… Türkiye’ye açık desteğin yansıması. Rum Kesimi’ne Türkiye’ye desteklerinin devam edeceğini de aktardı… Abdullah Gül’ün eylem Planı’na da destek vererek mesajını açıkca iletti.
– İngiltere’nin Kıbrıs’ta çözümü nettir. İki bölgeli iki toplumlu 1977-79 Denktaş-Makarios ve Denktaş-Kipriyanu Doruk Anlaşmaları çizgisinde ve kesinlikle Annan Planı Kapsamı’nda yani tek devlet esası… Ancak şu anda Türkiye’nin Kıbrıs sorununu müzekere sürecinde bir pazarlık malzemesi olarak kullanmasını arzuladıklarını da düşünüyorum çünkü Straw çok iyi biliyor ki bunu dile de getiriyor – Kıbrıs sorunu AB sürecinde Türkiye’nin önündeki en ciddi engeldir… İngiltere Rum Kesimi’nin ayak bağı olmasını istemiyor ikinci olarak da türkiye’nin üyelik sürecinde Kıbrıs’tan taviz verebilme şansını elinde tutmasını sağlıyor… Örneğin Maraş’ı ver bir adım daha at… gibi…
– Eylem Planı’nı komik… Çünkü bu plandaki bu maddeler zaten Türkiye’nin taahhüt ettiği maddelerdir. Rum Kesimi’nin bunları kabul ektmeyeceğini bilerek masaya getirdiler. Amaç bir çeşit diplomatik ajantaj elde etmektir. Türkiye Kıbrıs’ta çözüm istiyorsa askerini de tüm varlığını çekme kartını da kullanmalıdır.
“BÜYÜK BİR ADIM”
Artun Gökşan (Gazeteci – Londra Gazete):
– Büyük bir adım. İlk kez Dışişleri gibi yüksek düzeyde bir yetkili KKTC’yi cumhurbaşkanlığı makamında ziyaret etti. Siyasi mesaj veriyor. Kıbrıs’da Kıbrıslı Türklerin var olduğu. İki toplumdan biri olduğu ve eşit davranılması gereğidir… Rum tarafının AB içindeki tepkisine rağmen İngiltere’nin kararlılığını da gösteriyor. Olumluluk burada bitiyor maalesef. Şimdiye kadar Kıbrıslı Türklere verilen sözler yerine getirilmedi. İngilyeteree bunun ezikliğini de nissediyor. Fatkkan bunu daha ileri götürebilir mi soru işaretleri var. Artık düğüm noktası Kıbrıs sorununu çözümlenhmesinde… Bu da iki tarafın tekrar masaya oturmasıyla olur. Bu aşamada Rum tarnafı masaya oturmak istemiyor. Çünkü AB avantajladrını kullanmak istiyor.
– İngiltere Kıbrıs’ta BM çerçevesinde bir anlaşma istiyor. İki toplumlu bir federal yapıyı savunan Annan Planı’dır. Türkiye’nin savunduklarıyla örtüşüyor. Annan Planı ile birlikte Kıbrıs Türk tarafının olumlu yaklaşması uluslararası arenada pek çok değıişikliği de beraberinde getirdi… İngiltere Kıbrıslı Türkler ve Türkiye lehine çıkışlar da bulunuyor bu da Rum Kesimi’ni kızdırıyor. Daha önce söylediğim gibi bu da uluslaerarası arenada engeller olduğu için yeterli olmuyor ama bunladrı aşmak için de ciddi bir caba var. Bu da bizim için olumlu…
– Eylem Planı aslında ortada yeni bir şey yok gibi… Eski şeyleri süsleyerek ortaya attı. Rum tarafının buna sıcak bakacağını tahmin etmiyorum… Türkiye zaman kazanmaya çalışıyor gibi bir imaj var ya da türkiye kamuoyuna yönelik bir yapıcı imaj çalışması olabilir…
“BÜYÜK ORTADOĞU PROJESİ’NİN BİR PARÇASI”
Faruk Eskioğlu (Gazeteci – Açık Gazete):
– Rum Kesimi kızmakla çok haklı çünkü gerçekten kendilerine çok ciddi bir mesaj verildi. Mesaj da açıkca şuydu: Eski söylemlerinizi sürdürürseniz “bypass” yapılırsınız…
– İlk olarak “Kıbrıs, Büyük Ortadoğu Projesi içinde yer alıyor” diyebiliriz… Kıbrıs adası Doğu Akdeniz de Ortadoğu’da sanki bir uçak gemisi gibi sabit bir kontrol noktası olarak stratejik öneme sahip…
Geçmişte bağlantısızlar hareketine katılan Kıbrıs, Soğuk Savaş Döneminde ABD ve müttefiklerinin oldukca canını sıkmıştı. Dünya hali bu.. Hangi ülkenin nereye evrileceği belli olmuyor. Kıbrıs öyle boş bırakılacak bir konumda değil artık. Üstelik İngiltere ve ABD’nin Büyük Ortadoğu Projesi’ninden ayrı düşünülemez… Nasıl, Irak işgal ediliyor, Suriye ve İran’ı yola getirilmeye çalışılıyorsa Kıbrıs’ta da bu projeye entegre olmuş bir yapı oluşturulmaya çalışıyor. Kıbrıs Rum Kesimi’nin yangından mal kaçırır gibi AB’yle nikahı da böyle değerlendirilmeli…
İkinci olarak “Türkiye’nin AB’ye üyeliğinin önündeki engeller temizlenmeye çalışılıyor” diyebiliriz… Açık Gazete’de yayınlanan Fikret Başkaya’nın AB”nin de ABD’nin bir NATO gibi atlantik projesi olduğu sözüne katılmamak elde değil. O zaman bütün taşlar yerine daha kolay oturuyor. Türkiye’nin AB’ye girmesi için ABD tarafından desteklenmesi hatta Türkiye’nin son tarih alma müzakerelerinde Avusturya’yı ABD’ye şikayet etmesini bir düşünün… Avrupa basınında yer alan Türkiye’nin İngiltere gibi ABD’nin AB içindeki turuva atı eleştirilerini bir hatırlayınız… ABD ve İngiltere Türkiye’nin AB’ye üye olmasını istiyor. Türkiye’nin AB üyelik sürecinde Rum Kesimi’nin engel teşkil etmesini de açıkca istenmiyor…
İşte Jack Straw’un KKTC’de Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda Mehmet Ali Talat’ı ziyaretindeki satır altlarında okunması gereken bu iki ögedir diye düşünüyorum…
– Eylem Planı, zaten Türkiye’nin AB’ye taahhüt ettiklerini veriyor. Karşılığında da zaten AB’nin taahhüt ettiği izolasyonların kaldırılmasını istiyor. İçeriğinde yeni bir şey olmasa da dünya kamuoyuna çözümden yana imaj vermesi açısından olumlu.
“ÇOK OLUMLU BİR ADIM”
Mehmetali Salih (İngiltere Türk Muhafazakar Grup Başkanı)
– Çok önemli bir gelişmedir. Türk tarafının dünyanın değişik bölgelerince farklı görülmeye başladığının örneğidir. Cumhurbaşkanı Sayın Mehmet Ali Talat’ın ABD’ye gidip Dışişleri’yle görüşmesi de çok önemliydi. Bu kez Rum Kesimi’nin baskılarına rağmen Straw’un Sayın Talat’ı Saray’ında görmesi çok olumludur. KKTC’nin dünyaya açılmasında büyük adım…
– İngiltere birleşmiş bir Kıbrıs istiyor. KKTC ve Türkiye’de aynı görüşten yana. Bu da Rumları kızdırıyor ve köşeye de sıkıştırıyor. Bundan dolayı Güney’den tepkiler geliyor…
– Eylem Planı iyi bir plandır. Kısa zamanda adım atılmasını istiyor. Bu planı Rum Kesimi görmezlikten gelirse uluslararası baskıları karşısında bulabilir. İnşallan bir barışa, somut bir adıma vesile olur…
“RUM KESİMİ’NİN ŞIMARIKLIĞINA CEVAPTIR”
Mehmet Bayramoğlu (UBP Londra Temsilcisi):
– Bizim açımızdan yararlı oldu. Her iki tarafında Kıbrıs konusundaki görüşlerini almak için gitti. Düğümü çözüm için nabız yokladı. Kıbrıs’tan sonra Türkiye ve Yunanistan’a gitmesi de bunu gösteriyor… Rum Kesimi katı tutumu Straw tarafından dikkate alınmaması tarafımızdan sevindirici. Bu ziyaret ile herşeyin lehimize döneceği de anlaşılmamalı.
– İngiltere Kıbrıs sorununa Rum Kesimi yanlısı bakıyor. 1963’den bu yana böyle. Rum Kesimi ipi o kadar o kadar çok gerdiler ki İngiltere bile “bu kadar da olmaz” dedirttiler. Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat’ı makamında ziyareti de bu şımarıklığa bir cevaptı… Kıbrıs Rum Kesimi bir şımarıklık kompleksindedir…
– Eylem Planı aslında çok yerinde fakat Rum Kesimi’nde hemen reddedildi. Bu teklifler zaten yeni değil. Şu anda büyük bir ihtimalle Rum tarafında kabul edilmemesi durumunda ABD, AB ve BM’nin tavrı ne olacak? Şimdi merak edilen sorunun cevabı budur. Uzlaşmaz Rum Kesimi’ne kim dur diyecek…
ORTADOĞU’YLA İLİNTİLİ
Yaşar İsmailoğlu (Eski Dev Genç üyesi ve Halkevi Koordinatörü)
– Kıbrıs bölgede stratejik bir öneme sahip. Straw’un ziyaretiyle Suriye, İran ve Afganistan’da durumun dana da ısınacağını anlıyoruz. Straw özellikle Türkiye’nin desteği için bu manevrayı yaptığı kanısındayım… ABD ve İngiltere Kıbrıs desteği ile Türkiye’nin ağzına bir parmak bal sürdü. Ayrıca istikrarlı birKıbrıs, ABD ve İngiltere’nin işine gelecektir. Kıbrıs’ı şu an üç ülke yönetiyor. İngiltere’nin 90 mil karelik bir üssü bulunuyor. Ayrıca Girne’de NATO üssü çalışmaları da yakında gündeme gelir…
– İngiltere oldu bitti iki toplumlu federe çözümü savundu. Bu çözüm önerisinin BM ve AB tarafından desteklenmesini de sağladı. Şimdi Türkiye’nin de savunduğu bu öneriyi Rum Kesimi’nin itirazlarına karşın süreç içinde hayata geçirilecektir…
– Eylem Planı’nda yeni bir şey yok. Rum Kesimi’nin itiraz edeceği tahmin ediliyordu zaten. Öyle de oldu. AK Parti hükümetinin AB sürecinde vereceği Kıbrıs tavizlerini iç politikada kolay hazmetmek için hazırlanmış gibi…
EYLEM PLANI’NA KARŞIYIM
Ali Ratip Doğruer (İngiltere Türk Dernekleri Konseyi Başkanı):
– Straw’un gezisi ve Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda Sayın Talat ile görüşmesi Kıbrıslı Türkler için çok önemli bir olay. Ne yazık ki bu gezi tek başına barış için yeterli değil… Bu gezide de her zamanki gibi Türk tarafının barış için çaba gösterdiği kanıtlandı. Papadopulos yine olumsuz yaklaştı. Bize düşen görev iki kesimli ve kendi bölgemizde Türkiye ile dayanışarak yaşamayı getiren bir anlaşmada ısrar etmektir. Umarım bu tür adımlar devam eder.
– Şu anda genelde İngiltere Kıbrıs’a bakışı kendi çıkarlarıdır… Kalıcı bir barış AB ve İngiltere için önemlidir. Annan Planı ve AB’nin onayladığı bir çözümü savunuyor. Rum Kesimi’nin de AB üyesi olması yapılacakları sınırlandırıyor… Bir de Türk Kesimi’ne verilen ve tutulmayan sözleri telafi etme niyeti var…
– Eylem Planı ile izolasyonların kaldırılması siyasi olarak olmasa bile bir şekilde KKTC’nin tanınması anlamına gelir. Ben bu eylem planında sözü edilen hava sahasının açılması ve limanların açılmasına karşıyım. Bu tavizlerden geri dönüş yoktur… İzolasyonlar kaldırılma sözü verildi zaten. İzolasyonlar tek taraflı kaldırılmalı.
