İsveç, 19 Eylül’de yapılacak genel seçimlere, ülkede birkaç yıldır yaşanan ekonomik krizin ağır etkileriyle gidiyor. Seçimin sonucunu, dört yıldan beri, sağcı Moderat Parti iktidarında daha da yoksullaşan dar gelirliler, yaşlılar ve sayıları yüz binleri bulan işsizler belirleyecek.
Yüzde 4 seçim barajını uygulayan İsveçte, milletvekili, belediye, bölge parlamentosu( il genel meclisi)seçimleri birarada yapılacak. Dört yıllık Moderat Parti iktidarında, binlerce fabrika ve işyeri kapandı, yüz binlerce kişi işsiz kaldı. Kamuoyu yoklamalarına göre, iktidar ”gidici” görünüyor; ancak, sosyal demokratlar da hiç ”gelici” gibi değil…. Ülke nüfusunun çoğunluğunu oluşturan ve seçim sonuçlarını etkileyen yaşlılar, yeni bir Moderat Parti iktidarına sıcak bakmıyor; anck, bir sosyal demokrat parti iktidarına da yakın görünmüyorlar. Çünkü, ülkede ırkçı ve yabancı düşmanı görüşler her geçen gün artıyor ve nüfusun çoğunluğunu oluşturan yaşlılar, bu görüşleri benimsiyor. Son yılarda yabancılar tarafından işlenen İsveçlilere yönelik cinayetler; son olarak, Landskrona kentinde, 80 yaşındaki İsveçli bir kadının 23 yaşındaki bir Orta Doğu’lu genç tarafından yumruklanarak öldürülmesi, bu yabancı düşmanı eğilimlerin tuzu, biberi oldu… Sosyal demokratların yabancılara yakın duruşu, özellikle yaşlılar arasında oy kaybına neden oluyor…
Sosyal demokratların açmazı bununla da sınırlı kalmıyor. Sosyal demokratlar, uzun süredir izledikleri Ermeni yanlısı politikaları yüzünden, İsveçte sayıları 200 bine yaklaşan Türkler arasında desteğini önemli ölçüde yitirmiş durumda. Ermeni tasarısı, İsveç Parlamentosunda sosyal demokratların öncülüğü ve desteğiyle geçti. Türkler, tasarının parlamentoda oylanması öncesi ve sonrasında toplantı ve gösteriler düzenleyerek sosyal demokratların Ermeni yanlısı politikalarını protesto ettiler. Sosyal Demokrat Partisi Genel Başkanı Mona Sahlin’e, Türkler tarafından toplanan 5 bin imzalı protesto dilekçesi verildi. Sosyal demokratların geleneksel destekçisi Türkler, bu seçimlerde iki arada, bir derede durumundalar. Türklerle Sosyal demokratlar arasında süren bu çelişkiyi gören Moderat Parti, bir sürdir Türkiye’ye yakın politikalar izliyor. Başbakan Fredrik Reinfeldt, İsveçteki en büyük Türk göçmen grubunun geldiği kent olan Kulu’ yu ziyaret ederek seçimlerde Kulu’luların desteğini almaya çalıştı.
Bütün bu olumsuzluklara karşın, seçim yarışı hızlanırken, Türk kökenli adaylar da parti listelerinde yer alabilmek için yoğun bir mücadele veriyor. Sosyal Demokrat Parti’nin Süryani kökenli Genel Sekreteri İbrahim Baylan, Süryani kökenli Yılmaz Kerimo, ”Pizzacının kızı” olark bilinen Evin Çetin ile Yekbun Alp Sosyal Demokrat Parti listesine milletvekili adayı olarak girmeyi başardılar. Hediye Güzel, Vänster(sol) Partiden; Gülan Avcı, Folk(Halk) Partisinden, halen milletvekili olan Mehmet Kaplan da Çevre Partisinden aday oldu. İsveçte, sayıları 5 bini bulan Malatya- K.Maraş kökenli Tavkirarlılar da, bölge parlamentosu seçimine kendi adaylarıyla katılacak. Aralarında Alevi, Sünni ve Kürt gruplara ayrılan Takirarlılar’dan Hüseyin Mirza Karagöz, Halland Bölge Parlamentosundan aday oldu. Halen Halmstad kentinde belediye meclis üyesi olan Karagöz, bütün Tavkirarlı gruplarca destekleniyor.
İktidar değişimleri, İsveçin ekonomik ve siyasi tercihlerinde önemli bir değişikliğe, bürokraside bir depreme yol açmıyor. Eski hamam, eski tas; sadece başbakan ve bakanlar değişiyor. Bürokrasi, devlet kadrolarında uzun yıllar çalışarak yükselen uzman kişilerden oluşuyor. Politik tercihlere göre yer değiştirmiyorlar. Seçimde dinsel eğilimler de etkili olmuyor. Partilerin geleneksel bir tabanları yok. Seçmen eğilimleri, partilerin izledikleri günlük politikalara göre değişiyor. Bazen ekonomik bir açılım, bazen izlenen bir yabancı politikası seçmenler üzerinde etkili olabiliyor. Bu nedenle, İsveçte, 19 Eylül 2010′ da yapılacak seçimlerle ilgili bir öngörüde bulunmak çok güç. Neresinden bakılırsa bakılsın, zor bir seçim olacağa benziyor…
_______________________
*Bu yazı, Cumhuriyet Gazetesi Pazar Yazıları sayfasında da yayımlandı.
