Fobi Nedir?
Fobi’yi kısa olarak, `düşünce kökenli olup irade dışı sergilenen ve kronikleşmiş korkudan kaynaklanan tepki veya davranışlarımız ` olarak tarif edebiliriz. Halkımızın onda biri fobia dediğimiz psikolojik rahatsızlığı taşımaktadır. Kadın nüfusunda daha yaygin görünen bir takıntıdır. Fobi-korku problemlerine psikolojik müdahale yapılmazsa kişisel, iş, profesyonal, sosyal ve aile hayatımızın kalitesini ciddi bir şekilde düşürür.
Bu seride “Uçmak Korkusuna” bilimsel bir açıdan bakarak en başarılı ve etkin tedavi yöntem ve müdahele çeşitlerine kısa bir şekilde değinmeye çalışacağız. Halkımızın çok haklı olarak bilmek istedikleri soru-cevap da şudur; “Gerçekten, fobi-korkularımızı kökünden söküp tamamen kafamızdan silebilecek psikolojik- tıbbi bir müdahale yöntemi varmı? Evet vardır. Hem de ilaçsız bir tedavi! NLP ve CBT, (cognitive behaviour therapy), Hypnotherapy vb. bilimleri yöntemleriyle, günümüzün artık sıradan sayılıp yapılan kalp, böbrek, ciğer vs organ nakli müdahaleleri gibi başarılı ve kalıcı oluyor. Fobi tipleri: 1.Uçmak 2.Yükseklik 3.Kapalı Alanlar 4.Agorafobia-Açık Alanlar 5.Sosyal 6.Şu-Boğulma 7.Ölüm 8.Fare! vb.
Uçmak Korkusu Nedir?
Uçmak korkusu uçaklarla ilgili olabileceği gibi, kişilerde yatan daha derin ve tamamen başka kökenli psikolojik travmalar-problemlerden de kaynaklanabilir. Örnek: Panik Atak, klostrofobia (kapalı alanlar) ve PTSD (kronik bir travma sonrası sergilenen negatif düşünceler, duygular ve davranışlar zinciri).
Uçak yolculuğundan kaynaklanan korkular arasında: Uçak düşmesi, ölmek, yükseklik, dar ve ufak bir alanda kapanmış olmak, boğulma, kötü hava şartları, panikleme-kontrol hakimiyetini kaybetmek, havada rahatsızlanma, bayılma ile gelebilecek mahçup olma utangaçlığı, sevdiklerinden-emniyet verenlerden uzak olmak veya kalp krizi geçirmek gibi benzeri hayali düşünceler vs…
Uçak yolculuğundan kaynaklanan korkuları iki anlam altında değerlendirebiliriz;
a). Birincisinde kişinin içinden-düşüncesinden kaynaklanan ‘iç felaketlerin’ yaşanma olasalağı. Yani kişinin tamamen kontrolden çıkma durumu!.
b). İkincisi de’dış etkenler’ kontrolünün elden çıkmasıdır. Ya uçak’a bir şey olursa? Pilot’a birsey olursa? ve buna benzer hayal kökenli korkular, kaygılar ve endişeler.
Uçmak Korusunun Sebepleri
Daha önceden yaşanmış (veya öğrenilmiş) çok ‘ürkütücü’ bir tecrübenin ürünüdür diyebiliriz. Yani suğur veya suğuraltı yöntemiyle takıntı aklımızda yerleşmiş olabilir. Zamanla düşünce kökenli bu tip negatif değerlendirmeler otomatikleşiyor ve, hep olumsuz açıdan bakmak da bir alışkanlık haline geliyor. Hayat streslerimizin bardağı da taştığı zaman tepkisi otomatikleşmiş eski korkular suğur üstüne çıkarak kronik fobi’ya dönüşür.
Tedavi
En etkili tedavi NLP ve CBT (cognitive behaviour therapy), Hypnoherapy vb. bilimsel psikolojik yöntemleridir. Bu yöntemlerle kişinin korku ile ilgili “Düşünce-Duygu ve Davranış” arasındaki ilişkiler yeni bilgilenme, yeni algılama, değrlendirme, daha mantıkı mana-anlam çıkarma kaynağı kazandırılarak, fobi-korkular konuşma ve özel müdahale teknik ve metodlarla tesirsiz bir hale getirilerek ortadan kaldırılır.
Özel rahatlama (relaxation) ve derin nefes teknikleri de (Diaphragmatic Breathing Technique) uçmak fobisinin kontrolünde büyük faydaları vardır.
Uçmak korkusundan kaynaklanan fobiler kısa 2-3 seansta tedavileri yapılır.
Not: Kronik korku-fobi problemleri olan kişilerin ilk danışma durağı aile hekimleri olmalıdır.
