UNESCO’nun (Birleşmiş Miletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü) sözleşmesi bütün ülkelerin gelenek ve göreneklerinin kültürel ürüne dönüştürülebilmesi ve özellikle de, sinema, çizgi film, belgesel gibi alanlarda tekelleşmenin durdurulması amacıyla hazırlandı.
UNESCO, kültür ürünlerinin üretim ve pazarlamasında ortaya çıkan tekelleşmenin böyle devam etmesi durumunda, yakın bir gelecekte dünyada birçok kültürün yokolacağı endişesiyle 32. örgüt konferansında bu kararını aldı. Sözleşme, kültür ürünlerinin hazırlanması ve pazarlanmasının ticaret alanınından çıkarılmasını ve liberal ekonomi kurallarının bu alanın dışında tutulmasını öngörüyor.
Kültürel çeşitliliğin korunması amacıyla üye ülkelerin çoğunluğunun ’olumlu’ oyuyla gündeme gelen sözleşmeye, sinema sektörünün lideri ABD’nin yanısıra Avustralya, Yeni Zelanda, İsrail ile çizgi filmler dünyasının yeni ’imparatorluğu’ Japonya karşı çıktı. Bu ülkeler, kültürle ticaret arasında bir fark görmediklerini ve liberal pazar ekonomisine müdehale edilmesinin doğru olmadığını savundu.
Son yıllardaki veriler, gelişmiş Avrupa ülkelerinin sinema ve televizyonlarında gösterilen film ve dizilerin yaklaşık yüzde 70’inin Hollywood ürünü, yerli dizi ve filmlerin ancak yüzde 20 dolayında kaldığını, geri kalan yüzde 10’luk dilimin ise diğer ülke ve kültürlere ait olduğunu gösteriyor. Son yıllarda genelde yaşanan ABD merkezli bu tek tipleşme en çok sinema endüstrisinde kendini hissettiriyor.
Sözleşme kabul edildiği takdirde, ülkelerin kültürel ürünlerine destekleme yapılacak olan bir fon kurulacak. Sözleşme Ekim ayında oylamaya sunulacak.
UNESCO’dan çarpıcı istatistikler:
* Dünyada 6000 dil varolmasına rağmen, bu dillerin ancak yüzde dördü, dünya nüfusunun yüzde 96’sı tarafından konuşulmaktadır.
* Dünyadaki dillerin yüzde 50’si yokolma tehlikesi altındadır.
* Dünyadaki dillerin yüzde 90’ı internette temsil edilmemektedir.
* Sadece 5 ülke dünya kültür endüstrisini tekeli altına almıştır. Sinema alanında, dünyada bulunan 185 ülkeden, 88’i hiç bir zaman bir film üretmemiştir.
